ایجاد شهرک های صنعتی در هر شهر نماد فرهنگ سرمایه گذاری و اقتصادی بودن مردم آن شهر می باشد. وجود شهرک صنعتی هم برای ذینفعان سرمایه گذار مفید است هم برای جوانان و مردم بومی آن شهر که در کارخانه ای با صنعت مشخص دست به کار شوند. شهر اوز اولین شهرک صنعتی خود را پیش رو دارد و هنوز آنچنان رشد نکرده یا به عبارت جامع تر هنوز سرمایه گذاری زیادی در آن صورت نگرفته است که بتوان بازار را تفکیک و جذب نیرو کرد.
بررسی کلی این قضیه نشان می دهد اگر شهری از داشتن شهرک صنعتی محروم باشد از یک سو منجر به افزایش آمار بیکاری در آن جامعه می شود و از سوی دیگر سرمایه دار رغبت به ایجاد شغل یا کارخانه صنعتی نمی کند و احتمال می دهد که ایجاد آن با شکست روبرو شود. در این حالت است که ترجیح داده می شود بجای ایجاد کارخانه، واحدی کوچک راه اندازی شود تا نیازهای آن شهر یا بعضاً اطراف را نیز تأمین کند. طبق یکی از اصول مدیریت صنعتی و رفتار سازمانی هدف سرمایه دار از راه اندازی خط تولید صنعتی ایجاد شغل، کسب درآمد و در کنار آن سود می باشد.
تجربه نشان داده که یک فرد به تنهایی نمی تواند ایجاد مجموعه ای صنعتی را کلید بزند و حتماً نیاز به ارگان یا سازمان خصوصی (و در شرایط اجباری دولت) دارد تا آن را حمایت کند. خوشبختانه از آنجایی که بخشداری اوز شهرک صنعتی را راه اندازی کرده و تسهیلات خوبی نیز از طرف دولت بویژه وام های بانکی برای آن در نظر گرفته شده، با این حال متأسفانه استقبال کمی از آن صورت گرفته است. اما در این مطلب، صرف نظر از سرمایه گذاری در بخش خصوصی می خواهیم نگاهی پایشی به تأثیرات صنعت بر مردم و بخصوص بازار شهرمان داشته باشیم.
ببینیم آیا ایجاد کارخانجات در شهرک صنعتی به بازار شهر کمک می کند و باعث کاهش قیمت می شود یا اینکه بازاریان ما اصلاً از آن استقبال می کنند؟ هرچند آمار موثقی از این مسئله در دسترس نیست اما در ابتدا سؤالاتی مطرح کنیم مبنی بر اینکه ارتباط شهرک صنعتی با وضع بازار چیست؟ شهرک صنعتی میتواند با تولید محصولات مورد نیاز، خواسته های مشتریان را فراهم سازد؟ مشتریان بیشتر برای چه کالاهایی به خارج از شهر میروند و آیا این کالاها را می توان در شهرک صنعتی نیز تولید کرد؟ بازار اوز در حال حاضر از چه کمبودهایی رنج می برد؟ چه عاملی باعث شده بازار اوزی های بندرعباس که به دست خود اوزی ها هم اداره می شود به این شهرت برسد ولی بازار شهر اوزاینچنین بیمار باشد؟ کالاهای شهر اوز از کجا و چگونه تامین می شوند که نیازمند بالا بردن چند برابری قیمت هستند و این مساله بیشتر در چه مشاغلی مشاهده می شود؟
از یک سو به نظر می رسد هنوز این طرز تفکر منفی وجود دارد که مردم برای تأمین نیازهایشان به شهرهای اطراف سفر می کنند و این گرایش نابسامان تا حدودی وجود دارد. اما چرا اینگونه است؟ چرا وقتی خودمان اقلام مورد نیاز مشتریان را داریم، آنان بازار شهرهای دیگر را به بازار ما ترجیح می دهند؟ شاید دلیل آن بازار داری نامناسب فروشندگان باشد که بدون مطالعه وارد بازار می شوند و به دلیل نداشتن شناخت کافی از مشتریان و نوع خواسته های آنان با شکست مواجه می گردند.
قطع نظر از بازار گرمی که دیگر هیچ مفهومی در جامعه ی ما ندارد، به عقیده ی خیلی از کاسبان حفظ مشتری و تأمین خواسته های آنان بر حسب باز خرید محصولات و استمرار مبادله با آنان بسیار نادر است یعنی مردم برای خرید با توجه به وسع مالی و ادراکشان، کالایی را خریداری می کنند و این یعنی تشخیص خواسته های مشتری که متأسفانه در شهر اوز شاید چنین چیزی کمرنگ باشد.
اکنون این سؤال مطرح می شود که بازاریان ما در شهر اوز تا چه حد به این اصول پایبند هستند و حفظ مشتری می کنند؟ تا چه حد روی محصولات خود تبلیغ می نمایند تا درآمد و فروش آنان به بلوغ کامل برسد؟ حال بر خلاف رسمی که از کارشناسان نظر خواهی می شود، نخست نظر چند تن از بازاریان (فروشندگان) را جویا می شویم که خود در صدر امر قرار دارند تا شاید اثری داشته باشد.
— حال این مسئله را از دید فروشندگان واکاوی می کنیم و از پیشنهادهایشان نیز آگاه می شویم:
نیما خضری (فروشنده کامپیوتر و لوازم جانبی آن):
با توجه به کمبود جمعیت شهر (به دلیل مهاجرت و غیره) و خریداران، مغازه داران و فروشندگان برای جبران فروش کم خود قیمت ها را افزایش می دهند و باز به همان دلیل سرمایه گذاری برای ایجاد کارهای جدید انجام نمی گیرد. در نتیجه مردم برای تأمین مایحتاج خود به علت گران بودن یا نبودن اجناس مورد نظر به شهرهای اطراف روی می آورند. به نظر بنده، راه حل مناسب ارتقاء بخش اوز به شهرستان و ورود جمعیت جدید (کارمندان ادارات، حداقل هفتاد اداره با دو یا سه کارمند و خانوادهشان) و ایجاد دانشگاه های مختلف تا حدودی مشکل جمعیت حل می شود و سرمایه گذاران تمایل بیشتری به سرمایه گذاری پیدا می کنند و فروشندگان نیز متعاقباً به سود کم و فروش زیاد روی خواهند آورد. در این راستا نیز مشاغل جدید بوجود می آید و مهاجرت افراد بومی نیز کمتر می شود و با افزایش جمعیت، رونق کسب و کار و جذب افراد از شهرها و روستاهای اطراف را به شهر اوز خواهیم داشت.
مسلم مولوی (فروشنده موبایل):
اول این که به دلیل کمبود اجناس، ورود کالا از شهرهای اطراف صورت می گیرد که مغازه دار مجبور است قیمت را بالا ببرد تا سودی کسب کند. دلیل دوم هم شاید عدم وجود سرمایه لازم برای راه اندازی شغل جدید و نداشتن تجربه بعضی کاسبان در امر خرید و فروش باشد که یکی دیگر از معضلات بازار شهر است. در کنار این دو مورد، کاسبان با تجربه و کوشا به کشورهای حوزه خلیج فارس و کلان شهرها روی می آورند و قسمت بدتر آنکه فردی پس از اتمام تحصیل به علت نبود شغل مناسب از اوز رانده می شود و این خود منجر به دو پیامد نامناسب می گردد. نخست، این شخص نمی تواند مراتب بالاتر علمی را طی کند و این فرصت از او گرفته می شود و دوم این که موجب از بین رفتن رقابت بازاریها می گردد که همان چیزی است که الان شاهد آن هستیم.
(فروشنده کفش):
نداشتن امتیازات شهرستانی جهت دریافت مستقیم کالا و عرضه آن به مشتریان یکی از مشکلات بازار ما می باشد.
(فروشنده فرش):
به نظر من مردم اوز خریدهای نقدی خود را در لار و گراش امّا خریدهای قسطی را در اوز انجام می دهند. در این رابطه پیشنهادی هم ندارم، چون به نتیجه ای نمی رسیم.
(فروشنده پوشاک زنانه):
۱. باید برای این معضل گردهمایی داشته باشیم تا آن را مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم.
۲. در مورد کسانی که از شهرهای دیگر خرید می کنند باید اعتراف کنم که نگاه سطحی به بازار شهر دارند تا بازاریان اوز را در منطقه گران فروش جلوه دهند.
۳. این دیدگاه وجود دارد که برخی از اوزیها کاسب خوبی نیستند اما مدارک و دلایلی وجود دارد که ثابت می کند اوزیها از قدیم الایام به کشورهای عربی و هند تجارت میکردند و نبض بازار آن زمان منطقه را در دست داشتند.
خالد نجم الدینی (طلا فروش):
به عقیده ی بنده نبود اتحادیه ی صنفی می تواند مهمترین دلیل آن باشد که از مسئولان بخش انتظار می رود در جهت ایجاد اتحادیه صنفی اقدام فوری کنند تا شاهد توسعه ی شهرمان باشیم.
عبداله وحدانی (فروشنده پوشاک مردانه):
۱. داشتن ذهنیت غیرمنطقی یک شهروند: یعنی اینکه یک شهروند بومی توقعاتی غیرمنطقی نظیر نسیه از فروشنده دارد (یعنی نقد جای دیگر، نسیه اوز) یا اینکه برخی دیگر تصوراتی دارند که در شهرهای دیگر اجناس خاص و متفاوتی را پیدا می کنند.
۲. دامن زدن به شایعات بدون تفکر: مثلا اگر یکی از اقلام در اوز نسبت به شهرهای دیگر اندکی تفاوت قیمت داشت هم اوز را متهم به گران فروشی می کنند و هم دیگران بدون پرس و جو در اقلام دیگر به این شایعات دامن می زنند.
۳. ضعف مدیریتی نزد صاحبان مشاغل: بارها در اوز دیده شده که فلان صنف از کار و کاسبی خوبی برخوردار بوده ولی مدتی بعد به دلیل طرح ها و برنامه های غلط یا اختلاف شرکا از هم پاشیده است. گاهی شخصی که قصد سرمایه گذاری دارد بدون داشتن ذهنیت قبلی نسبت به آینده شغلی در اوز فقط با نگاه اندکی به یک مغازه نسبت به دایر کردن آن شغل اقدام می نماید که به نظر من این هم از ضعف های بازار اوز است (مانند افزایش لوازم خانگیها در ۲ سال اخیر).
۴. انبوهی و تجمع یک صنف و نداشتن سایر مشاغل: خودتان نگاه کنید که چند پوشاک فروشی و کفش فروشی داریم، حال آنکه کاشی فروشی و سنگ نما فقط یکی در اوز دایر و فعال است.
ابراهیم احمدی (مدیریت نمایندگی سایپا):
اختلاف قیمت شاید از مهمترین آنها باشد. بارها همگی مشاهده کردهایم که اختلاف قیمت یک جنس با مارک یکسان در اوز در مقایسه با شهرهای همجوار بسیار بالاتر و حتی تا مرز ۵۰% می رسد. این موضوع در شرایطی که با فاصله کمتر از ۱۵ کیلومتر می توان جنسی را با قیمتی بسیار کمتر تهیه کرد مردم را به سوی آن بازارها سوق می دهد. علت بعدی تنوع محصول و اجناس و مکمل یکدیگر بودن در بازارهای شهرهای همجوار نسبت به بازار اوز می باشد. بسیار مشاهده شده است که برخی اجناس در اوز نیست یا تنوع ندارد و مشتری ناچار به مراجعه به شهرهای همجوار می شود. عامل بعدی عدم وجود نظم و انضباط درکسب و کارشهر اوز است. ساعت شروع به کار بازار در اوز بسیار دیر هنگام می باشد و تا ساعت ۹ صبح اکثر فروشگاه ها تعطیل هستند. این امر با تشکیل شورای اصناف که جای آن در شهرخالی است قابل حل می باشد. دلیل بعدی می تواند عدم رعایت اصول مشتری مداری و برخوردهای مبتنی بر جذب و حفظ مشتری باشد. حفظ حرمت مشتری و تلاش برای جلب اعتماد وی و اقناع به خرید محصول با اجناس ما بسیار مهم است. با برگزاری همایشی با عنوان همایش جذب و حفظ مشتری ویژه کاسب های شهر با زبان ساده می توان نسبت به آموزش آنان با حضور اساتید مربوطه بسیاری از موانع رونق کسب و کار را از سر راه برداشت.
هادی صدیقی:
به نظرم تنوع بیشتر جنس و قیمت مناسب تر مهمترین دلیل استقبال همشهریان ما از بازارهای شهرهای اطراف می باشد. پیشنهادم این است که بازاریان اوز اگر می خواهند سهم بیشتری در بازار منطقه داشته باشند بایستی روی این دو موضوع کار کنند و راه هایی برای خرید اجناس ارزان تر بیابند تا بتوانند از نظر قیمت با شهرهای دیگر رقابت کنند. به نظر مشتریان بیشتر احترام بگذارند و با نظرسنجی و بازاریابی اجناسی مناسبتر که مشتریان بیشتری دارد و سبب می شود همشهریان برای خرید آنها به شهرهای همجوار بروند تهیه کنند.
گزارش: امیر مزرعی
